Чӑваш Ен делегацийӗ Самар облаҫӗн Шӑнтал районне ҫитсе вырӑнти «Чӑваш чӗлхипе литературӑна вӗрентекен ҫулталӑк учителӗ» ӑмӑртӑва хутшӑнчӗ. Пирӗн тӑрӑхран кӳршӗсем патне Чӑваш Енӗн вӗренӳ министерствин пӗтӗмӗшле вӗренӳ аталанӑвӗн пайӗнче, Чӑваш Республикин вӗренӳ институчӗн чӑваш чӗлхипе литература кафедрӑра, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн чӑваш филологи факультетӗнче вӑй хуракан ӗҫченсем тата ЧНК ҫыннисем пулчӗҫ.
Чӑваш чӗлхи вӗрентекенӗсем валли семинарпа ҫавра сӗтел ирттерчӗҫ, шкул директорӗсемпе тӑван чӗлхене вӗрентмелли ыйтусене пӑхса тухрӗҫ, сӳтсе яврӗҫ.
Хальхи вӑхӑтра кунти шкулсенче, вӗсем наци шкулӗ шутланаҫҫӗ пулин те, чӑваш ачисене тӑван чӗлхене вӗрентмеҫҫӗ. 10 ҫул каялла лару-тӑру пачах урӑхла пулнӑ — ачасем чӑваш чӗлхипе литературине эрнере 1-2 сехет вӗреннӗ.
Утӑ уйӑхӗн 4-мӗшӗнче тухса кайрӗҫ те ҫулҫӳревҫӗсем, паян, утӑн 9-мӗшӗнче, вӗсен чунҫӳревӗ вӗҫленчӗ. Чунҫӳрев-2010 чӑвашпа ҫыхӑннӑ нумай вырӑна ҫитсе курчӗ — Тикеш, Ешӗл (ку хулаша ҫавӑн пекех Элшел, Ишлӗ ятсемпе асӑнни тӗл пулать), Пӑлхар, Сӑвар, Пӳлер хулашӗсенче пулчӗҫ. Ҫавӑн пекех вӗсем Кӑнна Кушкинче тата Слакпуҫра концерт пачӗҫ; Ешӗл хулашӗнче юпа лартрӗҫ; Силпи ял вырӑнӗ ҫумӗнче ҫӗнӗ пура вырнаҫтарчӗҫ; «Шуҫӑм» ансамблӗ валли клип материалӗсем ӳкерчӗҫ; чӑвашӑн чылай чаплӑ ҫыннисен вил тӑприсем ҫине (Андриян Николаев, Митта Ваҫлейӗ, Энтри Турхан, Анатолий Миттов, Николай Ашмарин, Николай Никольский) ҫитсе вӗсене пуҫ тайрӗҫ; Валем Хуҫа ҫӑлкуҫӗнчи шывпа сапӑнчӗҫ; Пӳлерти киреметре чӑвашла ятсем йышӑнчӗҫ.
Паня, утӑн 4-мӗшӗнче, Чунҫӳрев-2010 черетлӗ 21-мӗш ҫулҫӳреве тухать.
Чунҫӳревпе кӑсӑкланакансем унти ӗҫсем епле пынипе, ҫулҫӳревҫӗсем халӗ ӑҫта ҫитнине КУНТА пӗлме пултараҫҫӗ. Ятарлӑ сайтри кун кӗнеки ҫулҫӳрев вӑхӑтӗнчех тулса пырӗ — ҫула тухайманнисем хӑйсене вӗсемпе пӗрле пулнӑ пек туйса илейреҫҫӗ.
Чунҫӳреве 1990 ҫулта Олег Михайлович Цыпленкова Чӑваш комсомол обкомӗн секретарьне лартнӑ хыҫҫӑн йӗркеленӗ.
Чи малтанах ҫулҫӳреве Чӑваш Республикинче пурӑнакансем ҫеҫ хутшӑннӑ, 1991 ҫулта вара чунҫӳреве республика тулашӗнчи чӑвашсене те илсе кайнӑ — пурӗ 5 ПАЗ автобуспа ҫула тухнӑ. Пӗрремӗш ҫул Пӑлхара ҫеҫ кайнӑ пулсан, иккӗмӗшӗнче ҫулҫӳрев маршрутне Сӑвар хушӑннӑ. Ҫапла майӗпен ҫул вӑрӑмланнӑ, ҫӗнӗ вырӑнсемпе пуянланнӑ. Хальхи вӑхӑтра чунҫӳревҫӗсем Пушкӑрта ҫитиех каяҫҫӗ.
Чунҫӳрев маршручӗ чӑн та интереслӗ. Чӗмпӗр, Пӑлхар, Сӑвар хулисемсӗр пуҫне чӑваш ҫыравҫисен, ӳнерҫисен, тӗпчевҫисен вил тӑприсем ҫине кӗрсе тухаҫҫӗ: Митта Ваҫлейне, Г.
Самар облаҫӗн «Пехил» чӑваш культура обществи ҫирӗм ҫул ытла Самар облаҫӗн Вӗрентӳпе ӑслӑлӑх министерствипе пӗрле чӑваш чӗлхипе литературине, культурипе йӑли-йӗркисене — Атӑлҫи Пӑлхар патшалӑхӗн хаклӑран та хаклӑ еткерне сыхласа хӑварассипе ӗҫлет. Кашни ҫул ирттерекен пысӑк мероприятисен шутне ача-пӑча фольклор конкурсӗпе спартакиада кӗреҫҫӗ. И.Я.Яковлевпа К.В.Иванов ҫуралнӑ кунӗсене, Чӑваш ҫырулӑхӗн кунне, йӑлана кӗнӗ «Уяв» тӗлпулӑва халалланӑскер кӑҫал вӑл ҫӑвӑн 21-мӗшӗнче вуннӑмӗш хутчен иртет.
Мероприятие вӑтам шкулсемпе вырсарни шкулӗсен 5–11 класс ачисем хутшӑнаҫҫӗ. Ача-пӑча фольклор конкурсӗпе спартакиадине Исаклински районӗнчи Аслӑ Микушкинӑри пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан вӑтам шкулта йӗркелеме палӑртнӑ.
Мероприятие ҫӗр каҫмаллипех килекенсене йӗркелекенсем хӑйсемпе пӗрле палатка, ҫывӑрмалли михӗ, ӑшӑ тумтир, апат-ҫимӗҫ, вутӑ илсе килме тата похода кайма юрӑхлӑ тӑхӑнма ыйтаҫҫӗ.
Леонид Родинова халаланӑ облаҫри чӑваш драма коллективӗсен конкурсӗ Сергий районӗнчи Серноводскра иртнӗ. Раҫҫей искусствин тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ 1915-мӗш ҫулта ҫак районри Кивӗ Яккаль ялӗнче ҫуралнӑ. Вӑл 47 ҫул хушши чӑваш академи драма театӑрне ертсе пынӑ.
Родионовӑн юбилейне асӑнса Самар облаҫӗнчи чӑвашсен «Пехил» культура ушкӑнӗ кӑҫал конкурса Сергий районӗнче ирттерме йышӑннӑ.
Конкурса облаҫри вунӑ районти пултаруллӑх ушкӑнӗ хутшӑннӑ.
Утӑ уйӑхӗн 5-11-мӗшӗсенче «Сувар» ятлӑ ҫамрӑксен пӗрлешӗвӗ ҫулҫӳреве тухрӗ. Чунҫӳреве (поломничествӑна) пурӗ 33 ҫын тухрӗ — вӗсен шутӗнче О. Цыпленков (чунҫӳрев ертӳҫи), «Шуҫӑм» ансамбль, ҫыравҫӑсем (С. Асамат, Лидия Сарине), Вера Никонорова эстрада ҫӑлтӑрӗ, чӑваш чӗлхи вӗрентӳҫисем, ҫамрӑксем пулчӗҫ. Chuvash.Org сайтӑн тӗп администраторӗ те вӗсемпе пӗрле кайса килчӗ.
Чунҫӳрев утӑн 5-мӗшӗнче пуҫланчӗ. Чи малтан ҫула тухнӑскерсем Ҫеҫпӗл Мишшин ҫуралнӑ ялне кӗрсе тухрӗҫ — паллӑ сӑвӑҫ ҫуралнӑранпа кӑҫал 110 ҫул ҫитнӗ! Кайран Митта Ваҫлейӗн, Геннадий Айхи вилтӑприйӗсем ҫине ҫитсе вӗсене асӑнчӗҫ, Тикеш хулашпа паллашрӗҫ. Пӗрремӗш кун Кӑнна Кушкинче вӗҫленчӗ — Иван Яковлев ҫуралнӑ ялӗнче музейпе паллашрӗҫ, ҫула тухнӑ артистсем концерт кӑтартрӗҫ, Шупашкарти Ҫеҫпӗл Мишши музейӗн заведущийӗ Антонина Андреева кӑвар чӗреллӗ поэтӑн кун-ҫулӗпе, унӑн сӑввисемпе паллаштарчӗ.
Иккӗмӗш кунне чунҫӳревҫӗсем Чӗмпӗр урлӑ Самар облаҫӗнчи Ухинкел ялне кайрӗҫ. Шел те, ку кун Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗнче музей ӗҫлеменнине пула Чӗмпӗрте чарӑнса тӑрасси пулмарӗ.
Самар облаҫӗнче «Самар облаҫӗнчи чӑвашсен наципе культура автономийӗ» йӗркеленнӗ. Раҫҫей Федерецийӗпе ун тулашӗнче ӗҫлекен наципе культура пӗрлешӗвӗсене шута илсен вӑл 80-мӗш пулӗ.
Ҫӗнӗ пӗрлешӗвӗн ертӳҫине Валентина Петровна Ивановӑна суйланӑ.
Пӗрлешӳ хӑйӗн тӗллевӗсем шутне Самар облаҫӗнчи чӑвашсен культурине, йӑли-йӗркине аталантарассине, Самар тӑрӑхӗпе Чӑваш Ен хушшинчи культура ҫыхӑнӑвӗсене ҫирӗплетессине лартать.
Ку пӗрлешӳ ҫумӗнче «Хӗвел» ансамбль ӗҫлет. Халӑх юррисемпе вӗсем Самар облаҫӗпе Самарта иртекен чылай мероприятисене хутшӑнаҫҫӗ, халӑха чӑваш юрри-ташшисемпе паллаштараҫҫӗ.
Пирӗн пӗрлӗх ҫӗнӗ пӗрлешӗве ӗҫре ӑнӑҫу сунать, пуҫланӑ ӗҫ ӑнса пырасса шанать!
2008 ҫулта пуш уйӑхӗнче Самар облаҫӗнчи Тольятти хулин «Шанчӑк» ятлӑ чӑваш наципе культура автономийӗ 15 ҫул тултарать. «Шанчӑк» автономийӗ ун ҫумӗнче 4 пултарулӑх ушкӑнӗ йӗркеленнипе паллӑ: «Шанчӑк», «Телей», «Шурӑмпуҫ» тата «Ҫӑлкуҫ». Кашни ушкӑн халӑх пултарулӑхне пухса ӑна упраса хӑварма тӑрӑшать, чӑваш юрри-кӗввипе савӑнтарать. Автономи пуҫарӑвӗпех Ставрополь районӗнчи Атӑлҫи (Поволжский) посёлокӗнче тата Севрюкаево ялӗнче Чӑваш культурин музейӗ йӗркеленнӗ.
2005 ҫул вӗҫӗнче «Шанчӑк» ушкӑн «халӑх ушкӑнӗ» ята тивӗҫсе 2006 ҫулхи нарӑс уйӑхӗнче свидетельство илчӗ.
Кӑҫал, ҫу уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, Самар облаҫӗнчи Атӑлҫи (Поволжский) посёлокра юбилей концерчӗ иртӗ. Пуҫламӑшӗ — 13 сехетре, 23 сехетччен пырӗ. Концерта 100 ытла ҫын хутшӑнӗ, вӗсем Чӑваш Енрен, Тутарстанран, Мӑкшӑ Республикинчен тата ытти енсенчен пулӗҫ.
Концерта хутшӑнас текенсем ҫак адреспа ҫыхӑнмалла: hrmar@yandex.ru (Х,Я,АЯ, миҫе ҫул, хӑш тӑрӑхран, ҫыхӑнмалли адреспа телефона кӑтартмалла)
-8.7 °C